Günümüzde teknolojinin hızla gelişmesi beraberinde yeni bir çağın içerisinde olmamıza sebep olmuştur. Dijitalleşmenin getirdiği hızlı veri artışı, bu verilerin güvenli, verimli ve sürekli erişilebilir olması, işletmeler ve kurumlar açısından oldukça büyük önem arz etmektedir.
Datacenter yani veri merkezleri, bulut bilişim, büyük veri analizleri, yapay zeka uygulamaları ve birçok dijital hizmetler için temel yapı taşıdır. Herhangi bir kesinti veya veri kaybı, büyük maliyetlere ve iş sürekliliğinde ciddi aksamalara yol açabilir. Bu nedenle veri merkezi tasarımından tutun, güvenlik, yedekleme ve işletim maliyetlerine kadar her şey titizlikle planmalı ve yönetilmelidir.
Bu makalede datacenter nedir, nasıl çalışır, tasarım ve altyapısı nasıl olmalıdır, güvenlik önlemleri nasıl alınır, kurulum maliyetleri ve lokasyon seçimine kadar her şeyi ele alacağız.
Veri merkezleri, dijital bilgilerin saklanması, işlenmesi ve dağıtılması için kullanılan büyük ölçekli fiziksel tesislerdir. Sunucular, depolama sistemleri, ağ ekipmanları ve diğer altyapılarla donatılmıştır.
Bir veri merkezinin temel işlevi, büyük miktarlarda verileri güvenli bir şekilde depolamak ve verilere hızlı erişim sağlamaktır. Bu veriler, şirketlerin iş süreçlerini yürütmesinde, müşteri hizmetlerini geliştirmesinde ve operasyonel verimliliği arttırmalarında kritik öneme sahiptir. Ayrıca, bulut bilişim ve internet tabanlı hizmetlerin de yaygınlaşmasıyla birlikte veri merkezlerinin önemi daha da artmıştır.
Veri merkezleri 7/24 kesintisiz hizmet veren yerlerdir. Bir dizi karmaşık bileşenlerden oluşan veri merkezleri, bu bileşenlerle birlikte çalışarak verilerin güvenli ve verimli bir şekilde işlenmesini sağlar. Bir veri merkezinin temel bileşenleri arasında sunucu, ağ ekipmanları, depolama cihazları, güç kaynakları, soğutma sistemleri ve güvenlik önlemleri bulunur.
Sunucular, veri işleme görevini yerine getiren bilgisayarlardır. Bu sunucular, çeşitli uygulamaların çalıştırılması ve verilerin işlenmesi için kullanılır. Ağ ekipmanları, veri trafiği yönlendiren ve veri merkezinin içindeki cihazlar arasında bağlantıyı sağlayan anahtarlar, yönlendiriciler ve kablolardan oluşur.
Depolama cihazları ise verilerin saklanması için kullanılır ve genelde büyük kapasiteli disk sürücüleri veya SSD’lerden oluşur. Güç kaynakları, veri merkezinin sürekli çalışmasını sağlamak için yedekli ve kesintisiz güç sistemlerini içerir. Soğutma sistemleri, sunucuların ve diğer ekipmanların aşırı ısınmasını önlemek için gereklidir. Son olarak güvenlik önlemleri ise fiziksel ve dijital güvenlik sistemlerinden oluşur ve veri merkezinin tam korunmasını sağlar.
Veri merkezlerinde yedekleme ve arşivleme güvenlik önlemleri, verilerin korunması ve kesintisiz hizmet sunulması için kritik düzeyde önemlidir. Yedekleme sistemleri, veri kaybını önler ve olası felaket durumlarında verilerin geri yüklenmesini sağlamak amacıyla düzenli olarak verilerin kopyalanmasını sağlar. Bu veri yedekleri genelde farklı lokasyonlardaki yedekleme sunucularına gönderilir.
Güvenlik önlemleri ise hem fiziksel hem de dijital olarak uygulanır. Fiziksel güvenlik önlemleri arasında bina güvenliği, giriş kontrolleri (göz tarama vb.), güvenlik kameraları ve alarm sistemleri bulunur. Dijital güvenlik önlemleri arasında da yine firewall, antivirüs ve erişim kontrol sistemleri yer alabilir.
Tüm bu güvenlik önlemleri, veri merkezlerini dış tehditlerden korur ve yetkisiz erişimlerin engellenmesini sağlar. Ayrıca, veri merkezinde meydana gelebilecek donanım arızaları, elektrik kesintileri veya doğal afetler gibi ekstrem durumlar için acil durum planları mutlaka hazırdır ve düzenli olarak bu durumlarla ilgili tatbikatlar gerçekleştirilir.
Veri merkezi çeşitli kriterlere göre sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalar, veri merkezinin kapasitesi, güvenilirliği ve performansını değerlendirmede kullanılır. En yaygın sınıflandırma yöntemlerinden biri Uptime Institute tarafından geliştirilen ve Tier adı verilen sınıflandırmadır.
Tier I: Temel veri merkezi seviyesidir. Kesintisiz çalışma oranı %99,671’dir ve yılda yaklaşık 28,8 saat kesinti yaşanabilir. Bu seviye, tek bir elektrik dağıtım ve soğutma sistemi ile donatılmıştır, yedeklilik sağlanmaz.
Tier II: Tier I’e göre daha yüksek güvenilirlik seviyesidir ve bazı yedeklilik özelliklerine sahiptir. Ancak kesinti riski halen vardır. Kesintisiz çalışma oranı %99,741 olup yılda yaklaşık 22 saat kesinti olabilir.
Tier III: N+1 yani yedekli elektrik ve soğutma sistemlerine sahip olan bu seviye, planlı bakım çalışmaları sırasında bile %99,982 oranında kesintisiz hizmet sunabilir. En fazla yılda yaklaşık 1,6 saat kesinti yaşanır.
Tier IV: En yüksek güvenilirlik seviyesidir. 2N+1 tam yedeklilik ve hata toleransı sağlayarak herhangi bir bileşen arızası durumunda bile %99,995 oranında kesintisiz çalışmaya devam edebilir. Yılda yaklaşık olarak 0,4 saat kesinti yaşabilir. Bu düzeyde olan veri merkezleri, hem fiziksel hem de operasyonel olarak en dayanıklı olanlardır.
Bu sınıflandırmalar, veri merkezlerinin hangi sektörlerde kullanılabileceği ve ne tür hizmetler sunabileceği konusunda önemli bir belirleyicidir.
Datacenter tasarım ve altyapısı, merkezin verimli, güvenli ve sürdürülebilir altyapısını sağlamak için dikkatli bir şekilde planlanması gerekir. Veri merkezi tasarımı aşağıdaki temel unsurları içerir:
Veri merkezi kurarken maliyet, birçok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu faktörler arasında veri merkezinin büyüklüğü, kullanılan teknolojiler, yedeklilik seviyeleri ve lokasyon bulunmaktadır. Genel olarak bir veri merkezi kurarken maliyet göz önüne alındığında düşünülmesi gerekenler şunlardır:
Veri merkezinde operasyonların yürütülmesi ve sorunların olabildiğince hızlı tespit edilip çözülmesi için altyapı yönetimi oldukça önemlidir. Veri merkezi yönetimi, izleme ve otomasyon için mühim olan bilgileri şu şekilde sıralayabiliriz:
Veri merkezinde yer alacak olan sunucu, storage, ağ cihazları ve diğer ekipmanların yönetiminde kurulum, yapılandırma, güncelleme ve bakım gibi prosesler oldukça önemlidir. Bu cihazların kurulumu her ne kadar tek seferde yapılsa da sürdürülebilirlik açısından belli periyotlarda güncelleme ve bakımlarının yapılması gerekir.
Bir diğer önemli bir bilgi yazılım yönetimidir. İşletim sistemlerinden tutun veritabanına ve uygulamaya kadar bütün yazılım bileşenlerinin yönetimine dikkat edilmelidir. Aynı şekilde bu yazılımlara da kurulum, güncelleme ve izleme gibi prosesler uygulanmalıdır.
Veri merkezi operasyonları arasında güvenlik en üst düzeyde tutulmalıdır. Fiziksel güvenlik önlemleri, ağ güvenliği ve diğer güvenlik önlemleri normal durumların aksine meydana gelebilecek olan bütün olaylara karşı bir güvenlik stratejisi oluşturularak mutlak suretle alınmalıdır.
Veri merkezi altyapısında donanımların bileşenlerinin sıcaklığı, performansı ve kullanımı; veri merkezinde çeşitli nedenler için kullanılan yazılımların güvenlik açıklarına karşı koruması, performansı; güvenlik tarafında ise güvenlik olaylarının izlenerek belli aralıklarda raporlanması, güvenlik açıklarının kapatılması ve saldırıları engellemek için ise saldırı politikalarının geliştirilmesi veri merkezi yönetiminde uygulanabilecek çözümlere örnek verilebilir. Bu faktörler uzaktan izleme ile de yapılabilir. Uzaktan izleme yapıldığında operasyonel verimlilik artarken maliyet düşer.
Veri merkezi için lokasyon seçimi yaparken güvenlik, performans ve maliyet önemli ilk faktörlerdendir. İyi bir lokasyon seçimi, veri merkezinin etkinliğini arttırabilir ve aynı zamanda işletme maliyetlerini de düşürebilir. Veri merkezi lokasyon seçimi için dikkate alınması gereken faktörler şunlardır:
Veri merkezi lokasyonu seçerken bu faktörlerin dengeli bir şekilde değerlendirilmesi ve uzun vadeli planlama yapılması çok önemlidir. İyi bir lokasyon seçimi, veri merkezinin sürdürülebilir bir şekilde işletilmesini sağlayabilir.
© 2025 Codit Teknoloji Tüm hakları saklıdır.